Spor organizasyonları küresel ölçekte milyonlarca insanın ilgisini çekmekle birlikte hem ekonomik hem de sosyal açıdan bulunduğu bölgenin gelişmesine önemli katkılar sağlamaktadır. Günümüzde, sulama suyu başta olmak üzere önemli ölçüde su tüketim merkezleri haline gelen büyük futbol stadyumları, iklim değişikliği çerçevesinde sürdürülebilir su yönetiminin uygulanabileceği alanlar haline gelmektedir. Bu çalışmanın çıkış noktası, son yıllarda büyük kitleleri bir araya getiren stadyumları akıllı şehir konsepti altında değerlendirerek, sürdürülebilir kentsel drenaj sistemlerinin önemli bir yapıtaşı haline getirecek bir model ortaya koyma hedefidir. Akıllı stadyum konseptinin, akıllı şehirlerin en önemli uygulama merkezlerinden biri olması hedeflenmektedir. Çalışma kapsamında ele alınacak olan suya duyarlı `Akıllı Şehir-Akıllı Stadyum Konsepti? (Water Smart City-Smart Stadium) öncelikle su israfının azaltılması, suyun daha verimli kullanılması ve suyun geri dönüşümüne odaklanmaktadır. Suya duyarlı akıllı şehirler inşa etmek, sürdürülebilir su kullanımını sağlamak, israfı en aza indirmek ve genel su dayanıklılığını artırmak için çeşitli stratejileri ve teknolojileri uygulamayı içerir. Bu kapsamda öncelikle mevcut durum analizinin yapılması ve sürdürülebilir su yönetimi için su miktarının ve kalitesinin düzenli olarak takip edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, suya duyarlı altyapıların geliştirilmesi, gri su kullanımı, yağmursuyu hasadı ve yağmur bahçeleri ile yeşil ve geçirimli alanların arttırılması suya duyarlı akıllı şehirlerin en önemli yapıtaşlarındandır. Proje kapsamında öncelikle stadyumların sulama suyu ve iç tüketimi (duş, lavabo, tuvalet) için kullanılan su miktarının zamansal değişimi belirlenecektir. Ayrıca, örnek bir stadyum için (Beşiktaş Stadyumu) alternatif su kaynaklarının niceliksel ve niteliksel olarak kullanılabilirliği araştırılacaktır. Yağmursuyu hasat sistemleri, yağmur bahçesi, gri su ve drenaj suyunun (zeminden veya yüzeyden) yeniden kullanım özellikleri (özellikle su kalitesi ve miktarı) belirlenerek gerekli arıtma sistemi, depolama tankı alanı ve hacmi, yağmur bahçesi alanı ve bitki seçimi gibi tasarım gerekliliklerinin değerlendirilmesi için saha çalışması, veri toplanması ve gerekli tasarım hesapların yapılması planlanmaktadır. Ayrıca, sürdürülebilir akıllı stadyum tasarımı için stadyum uygunluğuna göre belirlenecek farklı senaryoların, hidrolojik modelleme (SWMM) ile iklim değişikliği etkileri de dikkate alınarak incelenecektir. Farklı senaryolar için hidrolojik modellemeyle birlikte uygulanması planlanan çok kriterli karar verme yöntemleri neticesinde ise zamansal (aylık-mevsimsel-yıllık) olarak su kaynakları kullanım durumları belirlenecek, saha için gerekli suyun etkin bir biçimde teminini sağlayacak senaryoların ve yönetim şemalarının ortaya çıkarılması için optimizasyon çalışması yapılacaktır. Son olarak, akıllı stadyum projesinin kurulum, bakım ve işletme çalışmalarının, sadece şebeke suyunu kullanan geleneksel stadyumlara nazaran ne ölçüde ekonomik olduğunun belirlenmesi kapsamında fayda-maliyet analizlerinin yapılması amaçlanmaktadır. Böylece, suya duyarlı, su tüketimini minimize edecek sürdürülebilir Akıllı Stadyum konseptinin oluşturulması hedeflenmektedir.

Su erozyonu, verimli toprakların kaybı, mahsul sayısında azalma, su kaynaklarının kirlenmesi gibi pek çok çevresel, sosyal ve ekonomik hasarlara neden olan bir süreçtir. Ayrıca iklim değişimi neticesinde yağış koşullarında meydana gelen değişimlerin, erozyon süreçleri üzerindeki etkisi önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Kapsamlı bir erozyon korunma stratejisi geliştirmek ve olumsuz etkilerini azaltmak için havza bazında erozyon miktarının ve yüksek riskli erozyon duyarlılığı olan alanların belirlenmesi oldukça kritiktir. Hassas erozyon bölgelerinin belirlenmesi ve koruma önlemlerinin alınması adına geleneksel yöntem olarak toprak kaybı ölçümü, zaman alıcı, pahalı ve havza bazında mekânsal dağılım açısından yetersiz olması büyük bir dezavantajdır. Bu sebeple geniş toprak alanlarının erozyon risklerinin haritalanması amacıyla çok sayıda fiziksel tabanlı ve ampirik erozyon modelleri geliştirilmiştir. Revize Edilmiş Evrensel Toprak Kayıpları Eşitliği (Revised Universal Soil Loss Equation-RUSLE) modeli toprak erozyonu miktarını ve alansal değişimini belirleme çalışmalarında sıklıkla kullanılan bir modeldir. Bu çalışmanın amacı, coğrafi bilgi sistemlerine (CBS) entegre edilmiş matematiksel bir toprak kaybı tahmin modeli olan RUSLE'yi kullanarak, Türkiye’nin kuzeydoğusunda yer alan Erzurum/Oltu havzasının toprak kaybına karşı duyarlılığını analiz etmek ve bu duyarlılığı alansal olarak haritalamaktır. Bu bölge, dağlık topografyası ve yoğun yağış rejimi nedeniyle belirgin bir şekilde yüksek erozyon riski potansiyeline sahiptir. Ayrıca iki farklı iklim senaryosu (SSP245- SSP585) ve zaman aralığı (2041-2060, 2061-2080) için ilgili model çalıştırılarak gelecek dönem için miktarsal ve alansal erozyon değişimi tespit edilecektir. Riskli bölgelerin belirlenmesi ve veri sağlanması, yerel yönetimler ve politika uygulayıcılar için toprak koruma, yönetimi ve karar verme süreçlerinde etkili olacaktır.

Yağış Simülatörleri (YS), özellikle hidrolojik ve jeomorfolojik çalışmalarda laboratuvar ve saha çalışmalarında uzun yıllardır kullanılan önemli sistemlerdir. Bu sistemler, yağışın süresi, şiddeti ve tekrarlanabilirliğini sağlayarak ve çevresel değişkenleri manipule ederek kontrol etme imkanı sunar. Ayrıca, doğal yağışı beklemeye gerek kalmadan araştırmaların yapılabilmesini sağlayarak araştırma maliyetlerini ve süresini azaltma gibi önemli avantajlar sağlar. Doğal yağışa benzer yağışın laboratuvar ortamında elde edilmesi için YS’nin 5 temel yağış karakteristiğini taklit edebilme kapasitesi sistemin başarısının ölçütüdür. İlgili yağış karakteristikleri; yağışın şiddeti, yağışın üniformluğu, yağışın damla çapı, terminal hızı ve yağışın kinetik enerji olarak ifade edilebilir. Bu parametreler deneysel koşullarda gerçekleştirilebilecek hidrolojik, jeomorfolojik ve tarımsal araştırmaların sonuçlarına doğrudan etki oluşturacağından sistemin kurulumu esnasında bu parametreler detaylı bir şekilde irdelenerek sistem kurulumu tamamlanmalıdır. YS’lerin birçok avantajı olmasına rağmen bazı eksiklikleri de bulunmaktadır. Bu eksiklikler, yağış şiddeti, yağışın üniformluğu ve yağış damla çapı gibi parametrelerin pilot alanı üzerindeki alansal değişimini göz ardı ederek tüm alan için tek bir değer olarak ifade edilmesidir. Özellikle sızma ve drenaj gibi alansal değişimlerin kritik öneme sahip olduğu çalışmalarda ilgili parametrelerin alansal varyasyonlarının incelenmesi sonucunda daha gerçekçi ve yorumlanabilir veriler elde edilecektir. Bu çalışma kapsamında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), İnşaat Mühendisliği Hidrolik Laboratuvarı’nda bulunan yağmurulama sisteminin kanalı 9 eşit alana bölünerek, kanal alanı boyunca tek bir değer olarak alınan kurulum parametreleri (yağış şiddeti, üniformluk, damla çapı vb.) farklı yağış şiddetleri altında değerlendirilerek alansal varyasyonlarının belirlenmesi ve yağmurlama sistemleri kalibrasyon süreçlerinde verimliliğin artırılmasını sağlayacak yeni bir deneysel metedoloji geliştirilecektir. Daha önce yapılan çalışmalar incelendiği zaman yağış şiddeti ve yağışın üniformluluğu değerleri için pilot alanına yerleştirilen ölçüm kapları sayısı ve temsil ettiği alan tüm kanal alanının küçük bir kısmını kapsamaktadır. Ancak bu proje kapsamında kanal alanının yaklaşık tamamı (~%90,~%95) ölçüm kabı ile doldurulacak kanal içine düşen yağışın tamamına yakınının toplanması hedeflenmektedir. Dahası ölçüm kaplarının farklı konfigrasyonlarda yerleşiminin, yağış şiddeti ve üniformluğu üzerinde etkisi kanalın her bölgesinde (9 ölçüm bölgesi) değerlendirilerek etkin ve verimli kap yerleşim düzeni ve sayısı belirlenecektir.

Proje ile ilgili açıklama girilmemiştir.

Proje ile ilgili açıklama girilmemiştir.

Drenaj ve Taşkın

Atıksu Toplama Sistemi Analizi

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’na teslim edilmek üzere TÜBİTAK MAM tarafından yürütülen ‘Nitrata Hassas Bölgelerin Belirlenmesi Ve Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi’ kapsamında Burdur, Kuzey Ege, Meriç-Ergene, Konya Kapalı ve Akarçay Havzalarında, İyi Tarım Uygulamaları Kodu Tebliği (2016/46) çerçevesinde hazırlanan farklı eylem planlarının (farklı senaryoların) su kalitesine etkisinin değerlendirilmesi amacı ile su kalitesi modelinin yapılandırılması ve çalıştırılmasını içermektedir.

Havzalar Arası Su Trasnferi

Spor Saharında Drenaj Yağmurlama Sistemi