Topic
Bu çalışmada gözlenemeyen sabit bireysel ve zaman etkilerinin bulunduğu mekânsal panel veri modelinde sabit varyanslılığı sınamak amacıyla düzeltilmiş skor fonksiyonlarına dayalı test istatistikleri geliştirilmektedir. Maksimum olabilirlik benzeri yaklaşımı çerçevesinde, skor fonksiyonlarının asimtotik varyanslarını tahmin etmek için martingal farkın dış çarpımı yöntemi kullanılmaktadır. Daha sonra bu varyans tahminleri ve düzeltilmiş skor fonksiyonları kullanılarak, sabit varyanslılığı test etmek için hesaplanması kolay ve güçlü test istatistikleri türetilmektedir. Önerilen test istatistikleri aşağıdaki özelliklere sahip olacaklardır:
· Geliştirilen testler mekânsal panel modellerindeki hata terimlerinin normal dağılmamasına karşı güçlüdürüler.
· Önerilen testler yerel parametrik model kurma hatasına güçlü olacak biçimde türetilmişlerdir.
· Testlerin hesaplanması görece basit olup zaman alıcı sayısal optimizasyon gibi ileri düzey tekniklerin kullanılmasını gerektirmemektedir. Testler sabit bireysel ve zaman etkilerinin olduğu iki yönlü panel veri modelinden grup-içi tahminci kullanılarak elde edilebilmektedir.
Dolayısıyla statik mekânsal panel veri modeli çerçevesinde, önerilen test istatistiği bağımlı değişkendeki ve/veya hata teriminde mekânsal bağımlılığın varlığını gerektirmemektedir. Benzer biçimde dinamik panel veri modeli çerçevesinde geliştirilen test istatistiği i) bağımlı değişkenin mekânsal bağımlılığıyla, ii) bağımlı değişkenin zaman gecikmesiyle, iii) bağımlı değişkenin mekânsal-zaman gecikmesiyle, iv) hata teriminin mekânsal gecikmesiyle ilgili parametrelerin tahminini gerektirmemektedir. Proje çerçevesinde Monte Carlo Simülasyonları yardımıyla test istatistiklerinin sonlu (küçük) örneklem boyut ve güç analizleri yapılmıştır. Ayrıca, yatay kesit ve zaman boyut uzunluğunun, normallik varsayımının ihalalinin, mekânsal ağırlık matrislerinin yapısının, anakitle parametre değerlerindeki değişikliklerin test istaistiklerinin performansları üzerine etkileri de incelenmiştir. Gerçek veriler kullanılarak üç tane ampirik uygulama yapılarak test istatistiklerinin kullanılımı gösterilmiştir. Nihayet MATLAB kodu yazılarak test istatistiklerinin kolay biçimde hesaplanması sağlanmıştır.